( Oligomenorrhea ) పొడచూపుతాయి. వృద్ధులలో హృదయ కర్ణిక కంపనము( Atrial fibrillation), హృదయవైఫల్యము వలన శరీరము నీరుపట్టుట ( Congestive heart failure) కలుగ వచ్చును. చర్మము సన్నబడుట, పెళసరి వెండ్రుకలు , కేశనష్టము , కనుబొమలు సన్నబడుట , జ్ఞాపకశక్తి తగ్గుట, ఎముకలు బలహీనమగుట ( Osteoporosis ) మరికొన్ని లక్షణములు. మతిభ్రమణము అరుదుగా కొందఱిలో కలుగుతుంది. చేతుల వణకుతో బాటు కొందఱిలో అనిచ్ఛా చలనములు ( Chorea ) కూడా పొడచూపవచ్చును.
నేత్రగోళ కండరముల నీరసము కలిగి నేత్రములలో సహకార చలనము లోపించుట వలన ఒక వస్తువు రెండుగా ( Diplopia ) కనిపించవచ్చును. పై కనురెప్పలు వెనుకకెక్కువగా సంకోచమయి ( Lid retraction ) కళ్ళ మీది తెలుపు ( శ్వేతపటలము Sclera ) గోచరమవుతుంది. క్రింది వస్తువులపై దృష్టి సారించినపుడు కనుగుడ్లుతో సమముగా కనురెప్పలు క్రిందకు కదలక ( Lid lag ) కళ్ళమీది శ్వేతభాగము తాత్కాలికముగా ఎక్కువగా కనిపించవచ్చును .
గళగ్రంథి ఆధిక్యత పరిమితముగా ఉన్నపుడు కొందఱిలో ఏ లక్షణములు కనిపించక పోవచ్చును.
అరుదుగా శరీరము సూక్ష్మాంగజీవుల ముట్టడికి గురైనపుడు గళగ్రంథిసంక్షోభము ( Thyroid storm) కలిగి, అధికోష్ణోగ్రత, మానసిక సంభ్రమము , గందరగోళము, సన్నిపాతము ( Delirium) కలిగి మృత్యువునకు దారితీయవచ్చును.
గ్రేవ్స్ సదృశగళగండ స్రావకోద్రేకత ( Diffuse toxic goiter from Grave’s disease ) కలిగిన వారిలో గళగండస్రావకాధిక్యత ( Hyperthyroidism) తో బాటు వెలిగుడ్లు (Exopthalmos ) నేత్ర కండరముల నీరసము ( extraocular muscle weakness , జంఘికాస్థుల ముందు ఉబ్బుదల
( pretibial myxedema ) కూడా కలుగుతాయి.
గళగ్రంథి ఆధిక్యత కలిగిన వారిలో Myasthenia gravis అనే కండరముల నీరసవ్యాధి అధికశాతములో కలిగే అవకాశములున్నాయి.
గళగ్రంథి స్రావకాధిక్యతకు కారణములు :
గళగ్రంథి ప్రమాణము వివిధ కారణముల వలన పెరిగి కంఠము ముందు గళగండముగా ( Goiter ) పొడచూపవచ్చును. గళగ్రంథి సమతులితముగా పెరుగుతే దానిని సమగళగండము లేక సదృశగళగండముగా ( Diffuse goiter) పరిగణించవచ్చును.
అసమానముగా కణుతులు పెరిగి బహుళ కిణ గళగండములు( Multinodular goiters ) కొందఱిలో పొడచూపుతాయి. నిరపాయపు పెరుగుదలలు ( Adenomas )కొందఱిలో కలిగి ఒక కర్ణిక లోనే గళగండము పొడచూప వచ్చును.
వీరిలో ప్రమాణపు పెరుగుదలతో పాటు స్రావకముల ఉత్పత్తి పెరిగినపుడు గళగ్రంథిస్రావకాధిక్యత లక్షణములు కలుగుతాయి.
గళగ్రంథి తాపముల ( Thyroiditis ) వలన తాత్కాలికముగా గళగ్రంథి స్రావకముల ఉత్పత్తి పెరుగవచ్చును. అయొడిన్ వినియోగము ఎక్కువైనా, గళగ్రంథి స్రావకముల వినియోగ మెక్కువయినా
( Iatrogenic) గళగ్రంధి స్రావకాధిక్యత కలుగ గలదు. ఎమయోడరోన్ ( Amiodarone ) , అయొడిన్ వ్యత్యాస పదార్థాల ( Iodine radiocontrast materials ) వాడుక వలన గళగ్రంథి ఆధిక్యత కలుగ వచ్చును.
ప్రసవానంతరము కొందఱిలో ( 6 లేక 7 శాతపు స్త్రీలలో ) గళగ్రంథి ఆధిక్యత కలిగి (Postpartum hyperthyroidism ) కొద్ది వారములలో సామాన్యస్థితి చేకూరుతుంది. అండకోశములలో గాని యితరత్రా గాని గళగ్రంథి కణజాలముతో పెరుగుదలలు ( Struma ovarii ) ఏర్పడి అవి స్రావకముల నుత్పత్తి చేయుట వలన కూడా గళగ్రంథి ఆధిక్యత సంభవించ వచ్చును.
పీనసగ్రంథి పెరుగుదలలతో ( Pituitary adenomas ), గళగ్రంథి ప్రేరేపక ( TSH ) ప్రమాణము హెచ్చయి గళగ్రంథి ఆధిక్యత అరుదుగా కలుగవచ్చు.
గ్రేవ్స్ సమగళగండ స్రావకోద్రేకత ( Grave’s disease ) :
ఇది స్వయంప్రహరణ వ్యాధి( Autoimmune disease ). ఈ వ్యాధికి గురైన వారిలో థైరాయిడ్ ప్రేరేపక ఇమ్యునోగ్లాబ్యులిన్ ప్రతిరక్షకములు (Thyroid Stimulating immunoglobulin antibodies ఉత్పత్తి అవుతాయి . ఈ ప్రతిరక్షకములు ( Antibodies ) గళగ్రంథి ప్రేరేపక గ్రాహకముల ( TSH receptors ) తో సంధానమయి ఆ గ్రాహకములను ప్రేరేపించుట వలన గళగ్రంథి ప్రమాణము సమతులితముగా పెరుగుతుంది . గళగ్రంథి స్రావకముల ఉత్పత్తి కూడా పెరుగుతుంది. రక్తములో గళగ్రంథి స్రావకముల ప్రమాణము పెరుగుటచే పీనసగ్రంథి ( Pituitary gland) నుంచి గళగ్రంథి ప్రేరేపక స్రావము ( Thyroid Stimulating Hormone) ఉత్పత్తి, హైపోథలమస్ నుంచి గళగ్రంథి ప్రేరేపక విమోచిని ( Thyrotropin Releasing Hormone ) విడుదల తగ్గుతాయి.
Grave’s disease కలుగుటకు కారణాలు స్పష్టముగా తెలియవు.జన్యు కారణములు, పరిసరముల ప్రభావము యీ వ్యాధికి దారితీయవచ్చును. ఈ వ్యాధి కొన్ని కుటుంబాలలో ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది. కవలపిల్లలలో ఒకరికి యీ వ్యాధి కలుగుతే రెండవ వారిలో కలుగుటకు ముప్పది శాతపు అవకాశా లుంటాయి. ఇతర స్వయంప్రహరణ వ్యాధులు ( మొదటి తరగతి మధుమేహ వ్యాధి ( Type 1- Diabetes ), రుమటాయిడ్ కీళ్ళనొప్పులు ( Rheumatoid arthritis ) వంటివి ) ఉన్నవారిలో సమగళగండము ( Diffuse goiter), గళగండ స్రావకాధిక్యత ఎక్కువగా పొడచూపుతాయి.
గ్రేవ్స్ సమగళగండ స్రావకోద్రేకత ( Grave’s disease ) కలిగిన వారిలో గళగండస్రావకాధిక్యతతో
( Hyperthyroidism) బాటు వెలిగుడ్లు (Exophthalmos ) , నేత్ర వైకల్యము ( opthalmopathy ) , జంఘికాస్థుల ముందు ఉబ్బుదలలు ( pretibial myxedema ) కూడా కలుగుతాయి.
పరీక్షలు :
గళగ్రంథి ఆధిక్యత ఉన్నవారిలో గళగ్రంథి ప్రేరేపకస్రావపు ( TSH ) విలువలు రక్తములో తక్కువగా ఉంటాయి. గళగ్రంథి స్రావకపు విలువలు ( T-4, T-3 ) ఎక్కువగా ఉంటాయి. Grave’s disease ఉన్నవారిలో గళగ్రంథి ప్రేరేపక గ్రాహకములకు ప్రతిరక్షకములను ( Antibodies to TSH receptors ) రక్తపరీక్షలతో కనుగొన వచ్చును. రేడియోధార్మిక అయొడిన్ I-131 లేక, I -123 నియమిత మోతాదులో యిచ్చి గళగ్రంథిలో వాటి గ్రాహకమును ( Uptake ) కొలిచి గళగ్రంథి చైతన్యమును నిర్ధారించవచ్చును. గామా ఛాయాగ్రాహకములతో గళగ్రంథి చిత్రములను తీసుకొని గళగ్రంథిలో చైతన్యకేంద్రములను పసిగట్టవచ్చును.
గళగ్రంథి ఆధిక్యత కలిగిన వారిలో రక్తములో చక్కెర విలువలు అధికమవవచ్చును. వీరిలో కొలెష్టరాలు విలువలు తక్కువగా ఉండవచ్చును.
చికిత్స :
గళగ్రంథి స్రావక ప్రభావము వలన వచ్చే లక్షణముల నదుపులో పెట్టుటకు, నిర్దిష్ట చికిత్స జరిగే వఱకు తాత్కాలిక ఉపశమనము కొఱకు బీటా ఎడ్రినెర్జిక్ రిసెప్టార్ బ్లాకరులను ( ప్రొప్రనలాల్ , మెటాప్రొలోల్, లేక, ఎటినలాల్ ) వాడుతారు. ఇవి సహవేదన నాడీమండల ఉధృతి వలన వచ్చే గుండెదడ, ఆందోళన, హస్తకంపనములు, రక్తపుపోటు వంటి ఫలితములను అదుపులో ఉంచుటకు తోడ్పడుతాయి.
తాత్కాలికముగా గళగ్రంథి ఉధృతి హెచ్చినపుడు కూడా బీటా ఎడ్రినెర్జిక్ గ్రాహకావరోధములు ఉపయోగపడుతాయి.
బీటా ఎడ్రినెర్జిక్ రిసెప్టర్ బ్లాకరులను ఉపయోగించ లేని పరిస్థితులలో ( ఉబ్బసవ్యాధి వంటి వ్యాధులున్నవారిలో ) , వెరాపమిల్ ( Verapamil ) వంటి కాల్సియమ్ ఛానెల్ బ్లాకరులను ఉపయోగించ వచ్చును .
నిర్దిష్ట చికిత్సకు మూడుమార్గములున్నాయి.
రేడియోధార్మిక అయొడిన్ ( Radioactive Iodine) :
దేహము గ్రహించే అయొడిన్ లో హెచ్చు భాగము గళగ్రంథిలో చైతన్యకేంద్రాలకు చేరుతుంది. రేడియోధార్మిక అయొడిన్ చికిత్సకు వాడినపుడది గళగ్రంథిలో సాంద్రమయి గళగ్రంథి విధ్వంసమునకు దారితీస్తుంది. గ్రేవ్స్ వ్యాధి ఉన్నవారికి రేడియో ధార్మిక అయోడిన్ చికిత్స ఉత్తమము.
బహుళకిణ గళగండము ( Multinodular goiter), గళగండ పెరుగుదలలు ( Adenomas ) లో గళగ్రంథి స్రావకము లుధృతమైనపుడు కూడ రేడియో ధార్మిక అయొడిన్ ని ఉపయోగిస్తారు. గర్భిణీ స్త్రీలలో రేడియోధార్మిక అయొడిన్ వాడకూడదు.
రేడియోధార్మిక అయొడిన్ చికిత్సకు ముందు థయోనమైడులు ( Thionamides ), అయొడిన్ ల వాడుక ఆపివేయాలి. రేడియో ధార్మిక అయొడిన్ గ్రాహక ( Radioactive Iodine uptake) పరీక్షతో అవసరమైన మోతాదును నిశ్చయించి యిస్తారు. నెలకొక సారి రక్తములో గళగ్రంథిస్రావకము
T-4 ( థైరాక్సిన్ ) , TSH ల పరీక్షలు చేస్తూ గళగ్రంథి హీనత ( Hypothyroidism ) కలిగిన యెడల
కృత్రిమ గళగ్రంథి స్రావక ( Levothyroxine ) చికిత్స మొదలు పెట్టాలి.
రేడియోధార్మిక అయొడిన్ చికిత్స వలన చాలా మందిలో గళగ్రంథి పూర్తిగా విధ్వంసమయి గళగ్రంథి హీనత కలుగుతుంది.
రేడియోధార్మిక అయొడిన్ చికిత్స వలన కొందఱిలో గళగ్రంథిలో నిక్షేపమయిన స్రావకములు విడుదలయి తాత్కాలికముగా రెండువారములు పాటు వాటి ఉద్రిక్తత హెచ్చుకావచ్చును. హృద్రోగమున్న వారికి ఆ ఉద్రిక్తతను తగ్గించుటకు. తాత్కాలికముగా ధయోనమైడులతో చికిత్స అవసరమవవచ్చును.
రేడియోధార్మిక అయొడిన్ చికిత్స వలన కర్కటవ్రణములు ( Malignancy) కలుగవు. చికిత్స తదనంతరము గర్భము దాల్చిన స్త్రీల శిశువులకు చికిత్స వలన జన్మతః వ్యాధులు ( Congenital diseases ) సంక్రమించవు.
థయోనమైడులు ( Thionamides ):
థయోనమైడులు గళగ్రంథిలో థైరోగ్లాబ్యులిన్ తో అయొడిన్ సంధానమును నిరోధించి గళగ్రంథి స్రావకముల ఉత్పత్తిని ఆటంకపరుస్తాయి . ప్రొపైల్ థయోయురసిల్ థైరాక్సిన్( Thyroxine ) ట్రైఅయిడో థైరొనిన్ ( T-3 ) గా మారుటను కూడా నిరోధిస్తుంది . గర్భిణీ స్త్రీలలోను, గళగ్రంథి తాపము, అయొడిన్ వినియోగమెక్కువయి, ఎమయోడరోన్ వంటి మందుల వలన గళగ్రంథి స్రావకాధిక్యత కలిగి నప్పుడు, రేడయోధార్మిక అయొడిన్ వాడుక కిష్టపడని వారిలోను , థయోనమైడుల నుపయోగిస్తారు. కార్బిమజాల్
( Carbimazole ) , మిథైమజాల్ ( Methimazole ), ప్రొపైల్ థయోయురసిల్ ( Propylthiouracil ) థయోనమైడుల కుదహరణములు. వీటి ప్రభావము కనిపించుటకు కొద్ది వారములు పడుతుంది. ముందు హెచ్చు మోతాదులలో వాడినా తరువాత వీటి మోతాదును రక్తపరీక్షల బట్టి తగ్గించాలి.
దద్దురులు, చర్మతాపము ( Dermatitis) , కీళ్ళనొప్పులు,జ్వరము , కాలేయతాపము ( Hepatitis), తెల్లకణముల ఉత్పత్తి తగ్గుట వంటి అనిచ్ఛా ఫలితములను జాగ్రత్తగా గమనించాలి. పచ్చకామెరలు, గొంతునొప్పి , చలి జ్వరము కలుగుతే వెంటనే థయోనమైడుల నాపివేసి రక్తపరీక్షలు చెయ్యాలి. ఈ మందుల వాడుక నాపివేస్తే అనిచ్ఛా ఫలితములు సాధారణముగా ఉపశమిస్తాయి. అనిచ్ఛా ఫలితముల గురించి రోగులకు అవగాహన సమకూర్చాలి.
గళగ్రంథి విచ్ఛేదన (Thyroidectomy ):
గళగ్రంథి కర్ణికలలో హెచ్చు భాగములను శస్త్రచికిత్సతో తొలగించుటచే ( Subtotal thyroidectomy ) గళగ్రంథి ఆధిక్యతను అరికట్టవచ్చును. ఈ దినములలో శస్త్రచికిత్సను అరుదుగా చేస్తారు. రేడియోధార్మిక అయొడిన్ చికిత్స కిష్టపడనివారికి, థయోనమైడుల వలన గళగ్రంథి స్రావకోధృతి అదుపు కాని వారికి, థయోనమైడుల వలన అనిచ్ఛా ఫలితములు కలిగిన వారికి శస్త్రచికిత్స అవసరమవుతుంది. శస్త్రచికిత్సకు ముందు థయోనమైడులతో గళగ్రంథి స్రావకాధిక్యతను తగ్గించాలి. వీరికి శస్త్రచికిత్సకు ముందు రెండువారములు అయొడిన్ చికిత్స అవసరము. బీటా ఎడ్రినెర్జిక్ రిసెప్టార్ బ్లాకరుల చికిత్స కూడా అవసరము. శస్త్రచికిత్స తదుపరి కొద్ది వారములు యీ చికిత్సలు కొన సాగించాలి.
శస్త్రచికిత్సలో సహగళగ్రంథులు ( Parathyroid glands ) తొలగించబడుతే సహగళగ్రంథిహీనత
( Hypoparathyroidism ) కలిగే అవకాశమున్నది. స్వరతంత్రి నాడులకు ( Recurrent laryngeal nerves ) హాని కలుగుతే స్వరతంత్రుల వాతము ( Vocal chord paralysis) సంభవించ వచ్చును. అందువలన బొంగురు గొంతు , రెండు ప్రక్కల నాడులకు హాని కలుగతే శ్వాస కిబ్బంది కలుగుతాయి. శస్త్రచికిత్స పిమ్మట గళగ్రంథిహీనత కలుగుతే కృత్రిమ స్రావకములతో ( Levothyroxine ) చికిత్స అవసరము.
బహుళకిణ గళగండములు ( Multinodular goiters ) ఉన్నవారిలో గళగ్రంథి స్రావకముల పరిమాణము సాధారణ పరిమితులలో ఉన్నపుడు , ఏ యితర యిబ్బందులు లేనప్పుడు శస్త్రచికిత్సలు విపరీత పరిశోధనలు అనవసరము. ఒకే ఒక కిణము ( Solitary nodule ) పొడచూపినప్పుడు సూది , పిచికారులతో కణములను పీల్చి కర్కటవ్రణములకై కణపరీక్షలు సలుపవచ్చును. కణపరీక్షలు సక్రమముగా ఉంటే యితర చికిత్సలు అనవసరము.
కామెంట్‌లు లేవు:
కామెంట్‌ను పోస్ట్ చేయండి