దీర్ఘకాలిక శ్వాసావరోధ వ్యాధి ( Chronic Obstructive Pulmonary Disease )

                                    దీర్ఘకాలిక శ్వాసావరోధ వ్యాధి ( Chronic Obstructive Pulmonary Disease )



( తెలుగుతల్లి కెనడా వారి సౌజన్యముతో ).                               డా. గన్నవరపు నరసింహమూర్తి 

                                                     
                                                           ఇంటికి సెగనుం  బెట్టరు
                                                       కంటికిఁ బొగబెట్టిరేని కారును జలముల్
                                                       పెంటా యూపిరితిత్తులు ? ?
                                                       మంటలఁ దెగఁ బాలుసేయ , మానక పొగలన్ ! !


శరీర కణజాలపు జీవ ప్రక్రియలో ప్రాణవాయువు ( Oxygen) గ్రహించబడి బొగ్గుపులుసు వాయువు ( Carbon dioxide ) విడుదల అవుతుంది. వివిధ అవయవముల కణజాలమునకు రక్తము ద్వారా ప్రాణవాయువు అందించబడుతుంది. ఆయా కణజాలము నుంచి బొగ్గుపులుసు వాయువు రక్తములోనికి చేరుతుంది. ఊపిరితిత్తులు ప్రాణవాయువుని రక్తమున కందించి రక్తమునుంచి బొగ్గుపొలుసు వాయువుని గ్రహించి బయటకు విసర్జిస్తాయి. నిరంతరము ప్రాణవాయవుని రక్తమునకు చేర్చుటకు , బొగ్గుపులుసు వాయువుని విసర్జించుటకు ఊపిరితిత్తులలో ఉచ్ఛ్వాస నిశ్వాసాలతో గాలి ప్రసరణ , ఊపిరితిత్తులకు రక్తప్రసరణ అవసరము.

వాతావరణములో నున్న గాలి ముక్కు , గొంతుక , స్వరపేటిక ల ద్వారా శ్వాసనాళము( Trachea) నకు చేరుతుంది. శ్వాసనాళము రెండు పుపుసనాళములుగా ( Bronchi ) చీలి రెండు ఊపిరితిత్తుల వాయుప్రసరణకు సహాయపడుతుంది. ప్రతి ఊపిరితిత్తిలో పుపుసనాళము ప్రథమ, ద్వితీయ, తృతీయ , అంతిమ పుపుసనాళికలుగా ( Primary, secondary tertiary and terminal bronchioles ) శాఖలై పిదప శ్వాసనాళికలు ( Respiratory bronchioles) , వాయుగోళనాళికలుగా
( Alveolar ducts ) చీలి చిట్టచివర వాయుగోళములను ( Alveoli ) ధరిస్తాయి. ఈ వాయుగోళములు , వాని దరిని ఉండు సూక్ష్మరక్తనాళికల ( Capillaries ) మధ్య వాయువుల మార్పిడి జరుగుతుంది. ఊపిరితిత్తులకు పుపుసధమని ( Pulmonary Artery ) ద్వారా రక్తము చేరి పువుససిరల
( Pulmonary veins) ద్వారా రక్తము హృదయమునకు తిరిగి చేరుకుంటుంది.

ఊపిరితిత్తులలో దీర్ఘకాలము పదేపదే తాపప్రక్రియ ( irritation and inflammation ) జరుగుట వలన కలిగే విధ్వంసముచే వాయుప్రసరణకు ( ముఖ్యముగా నిశ్వాసమునకు ) అవరోధము కలిగి దీర్ఘకాలిక శ్వాసావరోధ వ్యాధి ( Chronic Obstructive Pulmonary Disease - COPD ) కలుగుతుంది. దీని వలన దగ్గు , కఫము, ఆయాసము కలుగుతాయి.

ఈ వ్యాధిలో ఊపిరితిత్తుల ఉబ్బుదల ( Emphysema) , దీర్ఘకాలిక పుపుస, శ్వాసనాళికల తాపము ( Chronic Bronchitis) రెండు ప్రక్రియలను గమనిస్తాము. తాపప్రక్రియ వలన వాయుగోళముల , సాగుకణజాలపు విధ్వంసము జరిగి శ్వాసవృక్షపు చివరలో గాలి ఎక్కువై ఉబ్బుదల కనిపిస్తుంది. కఫముతో కూడిన దగ్గు సంవత్సరములో మూడు నెలలు చాలా దినములు , వరుసగా రెండు సంవత్సరాలుంటే దానిని దీర్ఘకాలిక పుపుస శ్వాసనాళికల తాపము ( Chronic Bronchitis) గా నిర్ణయించవచ్చును. ఈ వ్యాధి క్రమ క్రమముగా తీవ్రమవుతుంది. ఊపిరతిత్తులలో వాయుగోళములు పుపుస శ్వాసనాళికల విధ్వంసము, నష్టము శాశ్వతమవుట వలన ఊపిరితిత్తుల వ్యాపారము సామన్య స్థితికి తిరిగి రాదు. ఉబ్బసకు దీనికి అదే తేడా.

వ్యాధికి కారణములు :

పుపుస నాళికలలో పరంపరలుగా తాపప్రక్రియ జరుగుటకు ప్రధాన కారణము ధూమపానము. ధూమపానము సలిపే వారిలో 20 నుంచి 50 శాతమపు మందిలో దీర్ఘకాలిక శ్వాసావరోధ వ్యాధి జీవిత కాలములో పొడచూపుతుంది. వయస్సు పెరిగిన కొలది వ్యాధిలక్షణములు హెచ్చవుతాయి.
హానికరమైన యితర గాలులు , గాలి ప్రసరణ సరిగా లేని ఇళ్ళలో వంట పొయ్యిల నుంచి వచ్చే పొగ వలన , బొగ్గుగనులు , బంగారు గనులలో ధూళి, పొగలు , రసాయినకములు , హానికర యితర వాయువులు పీల్చుట వలన పనిచేసే కార్మికులకీ వ్యాధి కలుగ వచ్చును. పట్టణాలలో వాతావరణ కాలుష్యము ఈ వ్యాధికి దోహదకారి అవుతుంది.

జన్యు పరముగా వచ్చే ఆల్ఫా- 1 ఏంటిట్రిప్సిన్ లోపము ( alpha-1 Antitripsin deficiency ) వలన దీర్ఘకాలిక శ్వాసావరోధక వ్యాధి పిన్నవయస్సులో రావచ్చును. ఈ వ్యాధి ఉన్నవారిలో ఆల్ఫా -1 ఏంటిట్రిప్సిన్ లోపమున్నవారు 2 శాతము వఱకు ఉండవచ్చును. ఇతర కుటుంబసభ్యుల కీ వ్యాధి ఉన్నా ,45 సంవత్సరముల వయస్సు లోపల ఈ వ్యాధి కనిపించినా, ఊపిరితిత్తుల క్రింద భాగములలో ఉబ్బుదల ఎక్కువగా ఉన్నా ఆల్ఫా- 1 ఏంటిట్రిప్సిన్ కు తప్పకుండా పరీక్ష చెయ్యాలి.

వ్యాధిగతి ;

దీర్ఘకాలిక శ్వాసావరోధ వ్యాధి ఊపిరితిత్తులలో పరంపరలుగా కలిగే తాపము ( Inflammation) , మాంసకృత్తు విచ్ఛేదనములు ( Proteinases ),మాంసకృత్తుల అవిచ్ఛేదనముల (Antiproteinases ) మధ్య తారతమ్యములు , ఆమ్లజనీకరణము ( Oxidation) , కణజాలపు సహజమృతి ( Apoptosis ) వలన పురోగమిస్తుంది.
పుపుసనాళికలు వాయుగోళములలో తాపము వలన వాపు , అధికముగా శ్లేష్మపు ఉత్పత్తి , వాయుగోళముల విధ్వంసము , తంతీకరణము ( fibrosis) , సాగుకణజాలపు ( elastic tissue) విధ్వంసము జరిగి ఊపిరితిత్తుల ఉబ్బుదల ( emphysema) కలుగ జేస్తాయి. పుపుసరక్తనాళములపై కూడా ఈ తాప ప్రభావము ఉంటుంది.

పై మార్పులు ఊపిరిపైన ఫలితము చూపిస్తాయి. నిశ్వాసము మందగిస్తుంది. ఊపిరి వదలడము శ్రమభరితమవుతుంది. నిశ్వాస వాయుప్రసరణము తగ్గుతుంది. వాయుగోళములలో గాలి ఎక్కువగా చేరుకొని ఊపిరితిత్తులు ఉబ్బుతాయి. వాయు ప్రసరణ తగ్గుట వలన , తాపము వలన , వాయుగోళముల విధ్వంసము వలన వాయుగోళములు సూక్ష్మరక్తనాళముల మధ్య ప్రాణవాయువు బొగ్గుపులుసు వాయువుల మార్పిడి మందగిస్తుంది. పుపుసధమనులలో రక్తపుపోటు కూడా హెచ్చవుతుంది ( Pulmonary hypertension ). అందువలన వ్యాధి బాగా ముదిరిన వారిలో హృదయపు కుడి జఠరికపై ( Right ventricle) పనిభార మధికమై హదయవైఫల్యమునకు ( congestive heart failure ) దారితీస్తుంది.
వ్యాధి ప్రకోపించి చివరి దశలలో రక్తములో ప్రాణవాయువు పరిమాణము తగ్గి, బొగ్గుపులుసు వాయువు పరిమాణము పెరిగి , శ్వాసవైఫల్యము ( Respiratory failure) , రక్తపు ఆమ్లీకరణలకు
( Respiratory acidosis) దారితీస్తాయి

శ్వాసావరోధవ్యాధి కలవారిలో గుండెజబ్బులు, ఎముకల బలము తగ్గుట ( Osteoporosis ) కండరముల నీరసము ఎక్కువగా కలుగుతాయి.

వ్యాధి లక్షణములు :

ఊపిరితిత్తుల వ్యాపారము బాగా దెబ్బతినే వఱకు ( FEV1 50 శాతమునకు మించి క్షీణించే వఱకు ) ఏ లక్షణములు పొడచూపవు.

దీర్ఘకాలిక శ్వాసావరోధవ్యాధి తీవ్రమయిన వారికి తఱచు దగ్గు, కఫము, ఆయాసము, ఊపిరి వదిలేటప్పుడు పిల్లికూతలు కలుగుతాయి. ప్రారంభ దశలో ఆయాసము పనిచేస్తున్నపుడు , శారీరక శ్రమ సమయములలో కలిగినా వ్యాధి ముదిరాక విశ్రాంతసమయములలో కూడా కలుగవచ్చును. సూక్ష్మజీవులు, విషజీవాంశువులు( viruses ) , హానికర వాయువులు , వలన ఊపితిత్తులలో తాపము కలిగినపుడు , వ్యాధి లక్షణములు హెచ్చుగా కన్పిస్తాయి. ఆయాసము పెరిగినపుడు ఆందోళన కూడా కలుగుతుంది. కఫమునకు సాధారణస్థితులలో రంగు ఉండదు. సూక్ష్మజీవుల వలన తాపము కలిగినప్పుడు కఫము చీము రంగులోను, పచ్చరంగులోను ఉంటుంది. రక్తములో బొగ్గుపులుసుగాలి పెరిగితే అతినిద్ర , అపస్మారక స్థితి కలుగవచ్చును.

వీరిలో ఊపితిత్తుల ఉబ్బుదల వలన ఛాతి పీపా ఆకారములో ఉంటుంది. ఛాతి ముందు నుంచి వెనుక ప్రమాణము ఎక్కువవుతుంది. ఆయాసము ఉన్నవారిలో ఊపిరి కొఱకు కంఠకండరముల వంటి అదనపు కండరములు కూడా శ్రమించుట గమనిస్తాము. వినికిడి గొట్టముతో విన్నపుడు ఛాతిలో ఊపిరి శబ్దములు మందకొడిగా ఉంటాయి. నిశ్వాస శబ్దముల నిడివి పెరుగుతుంది. పిల్లికూతలు ( Wheezing) వినిపిస్తాయి. ఛాతిపై వేళ్ళుపెట్టి వానిని రెండవచేతి మధ్యవేలుతో కొడితే ప్రతిధ్వని మోత ఎక్కువగా ( hyper resonance ) ఉంటుంది.

వ్యాధి నిర్ణయము :

దీర్ఘకాలము పొగ త్రాగిన వారిలోను , వృత్తిపరముగా హానికర వాయువులను, దుమ్ములను పీల్చే వారిలోను, గనులలో పనిచేసేవారిలోను దగ్గు, కఫము, ఆయాసము కలుగుతే శ్వాసవ్యాపార పరీక్షలు
( Pulmonary function tests ) , ఛాతికి ఎక్స్ - రేలు చేయుట వలన వ్యాధిని నిర్ణయించవచ్చును. చాలా సంవత్సరాలు పొగ త్రాగిన వారిలోను , తాపజనక వాయువులను పీల్చిన వారిలోను వ్యాధి పొడచూపక మునుపే శ్వాస వ్యాపారపరీక్షలు చేసి వ్యాధిని త్వరగా కనిపెట్టుట మంచిది.

శ్వాసవ్యాపార పరీక్షలు :

శ్వాస వ్యాపార పరీక్షలు ( Pulmonary function tests ) శ్వాసకు అవరోధమును కనుగొనుటకు సహాయపడతాయి. శ్వాసమాపకము ( Spirometer ) అనే పరికరమును శ్వాసవ్యాపార పరీక్షలకై ఉపయోగిస్తారు.
సుదీర్ఘ సంపూర్ణ ఉచ్ఛ్వాసము ( forced inspiration ) , తదుపరి సత్వర సుదీర్ఘ నిశ్వాసములను
( forced expiration) ఈ పరికరముతో కొలుస్తారు. బలమైన దీర్ఘ ఉచ్ఛ్వాసము తర్వాత బలమైన దీర్ఘ నిశ్వాసముతో వదిలే గాలి ఘనపరిమాణమును సంపూర్ణశ్వాస ప్రమాణము (Forced Vital Capacity FVC ) గా పరిగణిస్తారు.
బల ఉచ్ఛ్వాసముతో గాలి పీల్చిన పిదప బల నిశ్వాసముతో మొదటి సెకండులో వదిలే గాలి పరిమాణము ( Forced Expiratory Volume/ first second FEV1 ) ను , మొదటి సెకండులో నిశ్వాసముతో వదల గలిగే గాలి / సంపూర్ణశ్వాస ప్రమాణము FEV1 / FVC ) నిష్పత్తిని ఉపయోగించి అవరోధక పుపుస వ్యాధులను ( Obstructive lung diseases ), నిర్బంధ పుపుస వ్యాధులను
( Restrictive lung diseases ) వేఱుపఱచ వచ్చును.

అవరోధక శ్వాసవ్యాధులు ( ఉబ్బసము, దీర్ఖకాలిక శ్వాసావరోధము, ఊపిరితిత్తుల ఉబ్బుదల ) ఉన్న వారిలో సంపూర్ణశ్వాస ప్రమాణము ( FVC ) తగ్గినా , బలనిశ్వాస వాయుపరిమాణము -1 ( మొదటి సెకండులో బలముగా వదల గలిగే గాలి పరిమాణము FEV1 ) విశేషముగా ( 70 శాతము కంటె
తక్కువగా ) తగ్గుతుంది .

శ్వాసనాళిక వ్యాకోచ చికిత్సానంతరము ( Post bronchodilator treatment ) దీర్ఘకాలిక శ్వాసావరోధము గల వారిలో శ్వాస వ్యాపార పరీక్షలు కొద్దిగా మాత్రము మెఱుగవుతాయి. ఉబ్బసవ్యాధిగ్రస్థులలో శ్వాసనాళ వ్యాకోచ చికిత్సతో శ్వాసవ్యాపారము చాలా మెఱుగవుతుంది. మొదటి సెకండు నిశ్వాస వాయు పరిమాణము విశేషముగా వృద్ధి చెందుతుంది.

నిర్బంధవ్యాధులు : ఊపిరితిత్తులలో తంతీకరణము ( Pulmonary Fibrosis ), పుపుసపరివేష్టనపు వ్యాధులు ( Diseases of Pleura ) వలన ఉచ్ఛ్వాసమునకు అడ్డంకి కలిగిన వారిలో సంపూర్ణ శ్వాసప్రమాణము ( FVC ) , మొదటి సెకండులో నిశ్వాసప్రమాణము ( FEV1 ) సమాంతరముగా తగ్గుతాయి.

ఈ వ్యాధులు లేనివారలలో శ్వాసవ్యాపార పరీక్షలు సాధారణ పరిమితిలో ఉంటాయి.

బలనిశ్వాస వాయు ప్రమాణము-1 ( FEV1 ) వయస్సు, ఎత్తు , బరువు , లింగముల బట్టి ఉండవలసిన విలువను అంచనా వేసి ఆ విలువ కంటె తగ్గుదల బట్టి దీర్ఘకాలిక శ్వాసావరోధపు తీవ్రతను నిర్ణయిస్తారు.

FEV -1 అంచనాలో 80 % కంటె ఎక్కువగా ఉంటే మితము
FEV -1. అంచనాలో 50 - 79 % లో ఉంటె తీవ్రము
FEV-1 అంచనాలో 30- 49 % లో ఉంటే తీవ్రతరము
FEV-1 అంచనాలో 30 % కంటె తక్కువయితే తీవ్రతమము అని వ్యాధి తీవ్రతను నిర్ణయిస్తారు.

ఊపిరితిత్తులలో కార్బన్ మోనాక్సైడు ప్రసరణ సామర్థ్యత ( Diffusing capacity of the Lungs for carbon monoxide DLCO ఈ వ్యాధి ఉన్నవారిలో తగ్గుతుంది. ఈ పరీక్ష రక్తపు ప్రాణవాయువు సంగ్రహణ శక్తిని సూచిస్తుంది.

వ్యాధి తీవ్రముగా ఉన్నవారిలో రక్తములో బైకార్బొనేట్ ( bicarbonate) విలువ పెరుగుతుంది. ఊపిరితిత్తులచే తగినంతగా విసర్జింపబడని బొగ్గపులుసు వాయువు ( carbon dioxide) రక్తములో బైకార్బొనేట్ గా నిలువవుతుంది. మూత్రపిండములు యీ బైకార్బొనేట్ ను విసర్జించుటకు కృషి చేసినా ఆ కృషి చాలకపోవచ్చును.

శ్వాసావరోధ వ్యాధి తీవ్రముగా ఉన్నవారిలో ధమని రక్తవాయువుల ( Arterial Blood Gases ) పరీక్ష అవసరము. ధమనిరక్తములో ప్రాణవాయువు పీడనమును ( PaO2 ), బొగ్గుపులుసు వాయువు పీడనము ( PaCO2 ) రక్తపు ph లను కొలిచి శ్వాసవైఫల్యమును ( Respiratory failure ) పసిగట్టవచ్చును.

ఈ వ్యాధి ఉన్నవారిలో ఎఱ్ఱ రక్తకణముల సంఖ్య పెరగవచ్చును. రక్తములో దీర్ఘకాలము ప్రాణవాయువు ప్రమాణము తగ్గుట వలన శరీరము ఎఱ్ఱకణముల ఉత్పత్తిని పెంచుట దీనికి కారణము.

ఛాతి ఎక్స్ రే చిత్రములలో ఊపిరితిత్తుల ఉబ్బుదల వలన ఉదరవితానపు వంకలు తగ్గి సమతలత కలుగవచ్చును . ఛాతి ముందు , వెనుకల పరిమాణము పెరుగుతుంది. ఊపిరితిత్తులలో గాలిఎక్కువగుట వలన పారదర్శకత పెరిగి , రక్కనాళముల గుర్తులు తగ్గుతాయి. గాలి బుడగలు
( bullae ) కనిపించవచ్చును. ఊపిరితిత్తుల తాపము ( Pneumonitis ), పుసవేష్టనములో వాయువు
( Pneumothorax ) , హృదయవైఫల్యము వలన ఊపిరితిత్తులలో నీరు పట్టుట ( Pulmonary edema ) కర్కటవ్రణములు ( Cancers ) వంటి ఇతర వ్యాధులను కనుగొనుటకు ఎక్స్ రేలు ఉపయోగపడుతాయి.

ఛాతి కేట్ స్కానులు ఊపిరితిత్తులలో విపరీతముగా ఉబ్బిన భాగము తొలగించే శస్త్రచికిత్సలకు ( Lung Volume Reduction Surgery ) ముందు , ఊపిరితిత్తుల మార్పు శస్త్రచికిత్సలకు ( Lung Transplantation ) ముందు , కర్కటవ్రణములను ( Cancers )కనుగొనుటకు వాడుతారు.

వ్యాధి చికిత్స :

దీర్ఘకాలిక శ్వాసావరోధ వ్యాధిలో ఊపిరితిత్తులలో కణజాల విధ్వంసము, నష్టము కలుగుట వలన వ్యాధికి ఉపశమనము చేకూర్చుట తప్ప వ్యాధిని సంపూర్ణముగా నయము చేయుట కుదరదు.

పొగత్రాగడము మానివేయుట , హానికర వాయువులు , దుమ్ము , ధూళిలకు దూరముగా ఉండుట, ఊపిరితిత్తులను విషజీవాంశువులు , సూక్ష్మజీవుల బారి నుంచి కాపాడుట వలన వ్యాధి పురోగమనమును మందగింప చేయవచ్చును. మధ్య మధ్యలో కలిగే వ్యాధి ఉద్రేకతలను అరికట్టవచ్చును.

శ్వాసవ్యాధులు కలవారు ప్రతి ఐదు సంవత్సరములకు ఒకసారి ఊపిరితిత్తుల తాపము అరికట్టు టీకాను ( Pneumonia vaccine ) ప్రతిసంవత్సరము ఫ్లూ రాకుండా ఇన్ఫ్లుయెంజా టీకాను
( Influenza vaccine ) వేసుకోవాలి.

ఔషధములు ;

ఈ వ్యాధిలో శ్వాసకు అవరోధమును తగ్గించుటకై పుపుస శ్వాసనాళికలలో ఉన్న మృదుకండరముల బిగుతును తగ్గించి ఆ నాళికలను వ్యాకోచింపజేసే మందులను పీల్పువుల ( Inhalers ) ద్వారా గాని, తుంపరులుగా శీకరయంత్రములతో ( nebulizers ) గాని వాడుకోవాలి.

వ్యాధి ఉద్రేకించినపుడు తక్షణ ఉపశమనమునకు సత్వరముగ పనిచేసే బీటా 2- ఎడ్రినలిన్ గ్రాహక ఉత్తేజకములను ( Short acting Beta2- adrenergic agonists SABA s ) పీల్పువుల ( Inhaler ) ద్వారా వాడాలి.
ఎక్కువ వాడకములో ఉండే ఓషధము ఆల్బుటెరాల్ ( Albuterol ) పీల్పువు . దీనిని రెండు పీల్పులు ప్రతి 4 - 6 గంటలకు లేక శీకరయంత్రము ద్వారా 2.5 మి. గ్రా.లు ప్రతి 6-8 గంటలకు తుంపరులుగా వాడ వచ్చును.
లీవాల్బుటెరాల్ ( Levalbuterol ) మరో మందు. దీనిని రెండు పీల్పులు ప్రతి 4-6 గంటలకు లేక శీకరయంత్రము ద్వారా 0.63 - 1.25 మి. గ్రా.లు ప్రతి 6-8 గంటలకు వాడవచ్చు . ఇవి పుపుస,శ్వాసనాళికల మృదుకండరములను సడలించి ఆ నాళికలను వ్యాకోచింపజేస్తాయి. అందు వలన గాలి బాగా ప్రసరిస్తుంది.
పిర్ బ్యుటెరాల్ ( Pirbuterol ) మరో మందు , రెండు పీల్పులు ప్రతి 4-6 గంటలకు వాడుకొనవచ్చును.

ఎసిటైల్ ఖొలీన్ అవరోధకములు( Anticholenergics - Muscarine Antagonists ) :

ఇప్రట్రోపియమ్ బ్రోమైడు ( Ipratropium bromide ) ను పీల్పువు ద్వారా గాని, శీకరయంత్రము ద్వారా గాని ఆల్బుటరాల్ తోను, లేక లీవాల్బుటరాల్ తోను కలిపి, లేక ఒంటరిగాను అందించవచ్చును. ఇది పుపుస, శ్వాసనాళికల మృదుకండరములను సడలించి ఆ నాళికలను వ్యాకోచింపజేస్తుంది. ఇప్రట్రోపియమ్ మోతాదులు కొద్ది గంటలే పనిచేస్తాయి ( Short acting Muscarine Antagonist SAMA ) కాబట్టి దీనిని దినమునకు 2 పీల్పులు ప్రతి 4-6 గంటలకు లేక 0.5 మి.గ్రా.లు ప్రతి 6-8 గంటలకు శీకరయంత్రము ద్వారా గాని వాడాలి.

సాల్మెటరాల్ ( Salmeterol ), ఫార్మెటరాల్ ( Formoterol ) , దీర్ఘకాలిక బీటా ఉత్తేజకములను
( Long Acting Beta Agonists LABAs ) విడిగాగాని , కార్టీకోస్టీరాయిడులతో ( Fluticasone or Mometasone ) కలిపి గాని పీల్పువులుగా ఉపయోగించ వచ్చును.
ఒలొడటెరాల్ ( Olodaterol ) రోజుకు రెండు పీల్పులుగా వాడాలి.

టియోట్రోపియమ్ ( Tiotropium ) దీర్ఘకాలిక ఎసిటైల్ ఖొలీన్ అవరోధకము ( Long acting Muscarine Antagonist LAMA ) . దీనిని దినమునకు రెండు పీల్పులగా వాడాలి. దీర్ఘకాలిక బీటా ఉత్తేజకము ఓలొడటెరాల్ ( Olodaterol ) తో కలిపి పీల్పువుగా కూడా టియోట్రోపియమ్ లభ్యము.

యుమిక్లిడినియమ్ ( Umeclidinium ) దీర్ఘకాలము పనిచేసే ఎసిటైల్ ఖొలీన్ అవరోధకము ( Long Acting Muscarine Antagonist LAMA ). దినమునకు ఒక మోతాదుని పీల్పువు ద్వారా వాడుకోవాలి.

కార్టికోస్టీరాయిడ్ పీల్పువులు ( Inhaled corticosteroids. ) పుపుస శ్వాసనాళికలలో తాపమును తగ్గించి ఊపిరికి అడ్డంకిని తగ్గిస్తాయి. వ్యాధి తీవ్రతమమయినపుడు , వ్యాధి ఉద్రేకించినపుడు వీని ప్రయోజనము కలదు . కాని ఇవి వ్యాధినిరోధకశక్తిని తగ్గించడము వలన ఊపితిత్తులు సూక్ష్మజీవుల బారికి గురిఅయే అవకాశములు పెరుగుతాయి. ఈ పీల్పువులను వాడిన పిమ్మట నోటిపూతలు కలుగకుండా ఉండుటకు నోటిని నీళ్ళతో పుక్కిలించాలి.

థియాఫిలిన్ ( Theophylline) కు పుపుస శ్వాసనాళికలను వ్యాకోచింపజేసే గుణము కలదు. వ్యాధి లక్షణములు మిగిలిన మందులతో లొంగని వారికి థియోఫిలిన్ ను నెమ్మదిగా విడుదలయే బిళ్ళల రూపములో వాడవచ్చును. ఆందోళన , వణకు , గుండెదడ , కడుపులో వికారము, వాంతులు, మూర్ఛ దీని వలన కలిగే అవాంఛిత ఫలితములు. థియాఫిలిన్ వాడే వారిలో మధ్యమధ్యలో రక్తప్రమాణములను పరీక్షించాలి.

నోటి ద్వారా గాని సిరల ద్వారా గాని కార్టికోస్టీరాయిడులను వ్యాధి ఉద్రేకించినపుడు , తీవ్రతమమయినపుడు తాత్కాలికముగాను వీలయినంత తక్కువ మోతాదులలోను వాడుతారు.

Alpha - 1 Antitrypsin లోపించిన వారిలో దానిని వారమునకు ఒకసారి సిరల ద్వారా యిస్తే ప్రయోజనము చేకూరుతుంది.

ధమని రక్తపు ప్రాణవాయువు సంపృక్తత ( oxygen saturation ) 88 శాతము కంటె తక్కువయిన వారికి ప్రాణవాయువును ముక్కు గొట్టము ద్వారా అందించాలి.

రక్తములో బొగ్గుపులుసు వాయువు ప్రమాణము పెరిగిన వారికి , శ్వాసవైఫల్యము ప్రారంభదశలో ఉన్నవారికి నిరంతర పీడనముతో ( Continual Positive airway pressure CPAP ) గాని ఉచ్ఛ్వాస నిశ్వాసములలో పీడనము మార్చి ( Bilevel positive airway pressure BiPAP ) గాని ముక్కుపై మూతతో ( mask ) ప్రాణవాయువును నిద్రలో ఉన్నపుడు , అవసరమయితే పగలు కొన్ని గంటలు అందించవచ్చును.

ఊపిరితిత్తుల పరిమాణము తగ్గించే శస్త్రచికిత్స Lung Volume Reduction Surgery :

వాయువుల మార్పిడికి దోహదపడకుండా పనిచేసే భాగముల మీద పీడనము పెట్టి ఊపిరికి అంతరాయము కలిగించే ఉబ్బుదల భాగములను తొలగించే శస్త్రచికిత్స కొందఱికి ఉపయోగపడవచ్చును.

ఊపిరితిత్తుల మార్పిడి శస్త్రచికిత్స ( Lung Transplantation surgery ) FEV1 20 శాతము కంటె తక్కువగా ఉండి వ్యాధి తీవ్రతమమయినపుడు కొందఱికి అనుకూలము కావచ్చును.

వ్యాధి ఉద్రేకత ( Acute exacerbations of COPD ) :

దీర్ఘకాలిక శ్వాసావరోధ వ్యాధి లక్షణములు అధికమయి ఆయాసము , దగ్గు అధికమయినపుడు వైద్యాలయములలో చేరిక అవసరమవవచ్చును. సూక్ష్మాంగజీవులు( bacteria ), విషజీవాంశువులు
( viruses ), తాపకజనకములు , వాతావరణ కల్మషముల వలన వ్యాధి ఉద్రేకించవచ్చును. అట్టి పరిస్థితులలో తఱచు పుపుస శ్వాసనాళిక వ్యాకోచకములను ( bronchodilators ) అందించుటతో పాటు , Antibiotics, కార్టికోస్టీరాయిడులు , ప్రాణవాయువులతో కూడా చికిత్స చేస్తారు.

వ్యాధి తీవ్రతరమయితే ధమని రక్తమును వాయువులకు పరీక్షించి శ్వాసవైఫల్యము నిర్ధారణయితే కృత్రిమశ్వాసను అందించాలి.

వ్యాధి నివారణ :

పొగత్రాగుట దీర్ఘకాలిక శ్వాసావరోధము అధిక శాతములో కలుగుటకు ప్రధాన కారణము. కావున వ్యాధిని నివారించాలన్నా అదుపులో ఉంచాలన్నా పొగత్రాగడము మానివేయుట చాలా ముఖ్యము. ఒక యత్నములో చాలా మంది పొగత్రాగుట మానలేరు. అందువలన పదే పదే పొగత్రాగడము మానుటకు యత్నించాలి. సలహా సహాయములను తీసుకోవాలి. అవసరమనుకుంటే పొగమానుటకు మందులను ఉపయోగించవచ్చును.

బొగ్గుగనులు , యితరగనులలో గాలి ప్రసరణ పెంచుట వలన , గాలిలో కల్మషములను ధూళిని తొలగించుట వలన , కార్మికులకు పరిశుభ్రమైన గాలిని ముక్కు , నోటిపై అమరు మూతల ( masks ) ద్వారా అందించుట వలన నల్ల ఊపిరితిత్తుల వ్యాధిని ( Black lung disease ) అరికట్టే ప్రయత్నాలు చెయ్యాలి.

( ఉపయుక్తమనుకుంటే నిరభ్యంతరముగా పంచుకొనండి )