వ్యాపకజ్వరము ( Influenza )

డా. గన్నవరపు నరసింహమూర్తి .

( తెలుగు తల్లి కెనడా వారి సౌజన్యముతో )

ఫ్లూ ( వ్యాపక ) జ్వరాలు ప్రతి సంవత్సరము చాలా దేశాలలో పొడచూపుతాయి. ఫ్లూ బహుళవ్యాపక వ్యాధిగా ( epidemic ) చాలామందికి కలుగవచ్చును . చాలా మందిలో దానంతట అది తగ్గిపోయినా , ఈ జ్వరాలు ప్రపంచ మంతటా వ్యాపకమయి చాలా మృత్యువులకు కారణమయిన సంఘటనలు కూడా ఉన్నాయి. ఈ ఫ్లూ పూర్తిపేరు ఆంగ్లములో Influenza . దీని ప్రాభవము అనేక జనులపై ఉండుట వలన దానికా పేరు కలిగింది.

సాధారణముగా ఈ వ్యాపకజ్వరాలు పశ్చిమ దేశాలలో ఆకురాల్చు కాలములోను , శీతాకాలములోను పొడచూపుతాయి.

వ్యాపక జ్వరములు ఇన్ఫ్లుయెంజా A , B, C, D అనే విషజీవాంశువులు ( Viruses ) వలన కలుగుతాయి.

విషజీవాంశువులు ( viruses ) అతిసూక్ష్మమైనవి. వీటికి కణనిర్మాణముండదు. వాటంతట అవి మనజాలవు. వాటంతట అవి ప్రత్యుత్పత్తి చెందజాలవు. వీటిలో జీవరాశులలో వలె జీవవ్యాపారక్రియలు జరగవు. ఈ విషజీవాంశువులు యితర జీవకణాలలో ప్రత్యుత్పత్తి అవుతాయి. ఇవి న్యూక్లియకామ్లములతో ( Nucleic acids ) నిర్మితమవుతాయి. వీనిలో పొందుపఱచబడిన న్యూక్లియకామ్లము బట్టి డీఆక్సీరైబోజ్ న్యూక్లియకామ్ల విషజీవాంశువులు ( DNA Viruses ) , రైబోజ్ న్యూక్లియకామ్ల విషజీవాంశువులు ( RNA Viruses) గాను వీనిని విభజించవచ్చు.

వ్యాపక జ్వరాలు ( Influenza ) కలిగించే విషజీవాంశువులు రైబోజ్ న్యూక్లియకామ్ల విషజీవాంశువులు RNA Viruses) . ఇవి Orthomyxoviridae సముదాయమునకు చెందుతాయి.

Influenza - A మనుజులకే కాక యితర క్షీరదములకు , పక్షులకు కూడా వ్యాధిని కలిగించగలవు. వీటి వలనే విశ్వవ్యాపక వ్యాధులు ( Pandemics ) , తీవ్రవ్యాధులు కలుగుతాయి. ఈ జీవాంశువుల ఉపరితలముపై హీమెగ్లూటినిన్ hemagglutinin ( HA ) న్యూరెమినిడేజ్ neuramidinase (NA) అనే ప్రతిరక్షకజనకము ( antigens ) లుంటాయి. ఆ ప్రతిరక్షకజనకములలో విభాగముల బట్టి ఈ విషజీవాంశువులను విభజిస్తారు. వీనిలో జన్యుపదార్థము ఎనిమిది ఒంటి పోగుల RNA తునుకలుగా ఉంటుంది. అందువలన కొత్త విషాంశువుల ప్రత్యుత్పత్తి జరిగినపుడు జన్యుపదార్థపు మార్పులు
( mutations ) కలిగే అవకాశములు మెండు.

Influenza -B మనుజులలోనే చూస్తాము . సీలుచేపలకు, ఫెరెట్ పిల్లులకు ఈ వ్యాధి కలుగవచ్చు.
ఈ విషజీవాంశువులలో మార్పులు ( mutations) తఱచు జరగవు. అందువలన చాలా మందికి ఒకసారి సోకగానే వ్యాధినెదుర్కొనే శక్తి కలుగుతుంది. విశ్వవ్యాపకవ్యాధులు దీని వలన కలగవు.

Influenza - C మనుజులకే కాక పందులకు , కుక్కలుకు కూడా సోకగలదు. ఈ వ్యాధి అసాధారణమైనా తీవ్రముగా ఒక్కొక్క ప్రాంతములో వ్యాప్తి జెందగలదు.

Influenza - D వ్యాధి పశువులకు పందులకు సోకుతుంది. మనుజులకు సోకగలిగినా యింతవఱకు మనుజులలో యీ వ్యాధి కలిగిన సూచనలు లేవు.

వ్యాపకజ్వరాలు వ్యాప్తి :

వ్యాపకజ్వరము సోకిన వారు దగ్గు తుమ్ముల ద్వారా విషజీవాంశు రేణువులను గాలిలోనికి వెదజల్లుతారు. దగ్గఱలో ఉన్నవారు ఆ నలుసులను పీల్చినా , లేక ఆ నలుసులు పడిన వస్తువులను తాకి ఆ చేతితో ముక్కు , నోరు , కళ్ళను తాకినా, ఆ విషజీవాంశువులు శరీరములోనికి ప్రవేశిస్తాయి. వ్యాధి గలవారిని స్పర్శించుట వలన , వారితో కరచాలనములు చేయుట వలన ఆ విషాంశువులను అంటించుకొనే అవకాశము ఉన్నది.
ఈ విషాంశువులు వస్తువుల ఉపరితలములపైన 24 నుంచి 48 గంటల వఱకు మనగలవు. తుమ్ములు , దగ్గుల వలన గాలిలో వెదజల్లబడినా అవి త్వరగానే బరువు వలన క్రిందకు చేరుకుంటాయి. గాలిలో ఎక్కువ కాలము ఉండవు. తేమ ఎక్కువగా ఉన్నా , సూర్యకాంతిలో అతినీలలోహిత కిరణాల వలన ( ultraviolet rays ) ఈ విషాంశువులు త్వరగా ధ్వంసమవుతాయి , సబ్బు , బట్టలసోడా , ఆల్కహాలు ఈ విషాంశువులను నశింప చేస్తాయి.

విషాంశువులు ముక్కు , గొంతుక , ఊపిరితిత్తుల కణముల పొరలకు హీమెగ్లూటినిన్ ల ద్వారా అంటుకొని పిదప కణముల లోనికి చొచ్చుకుంటాయి. ఆ కణములలో వాటి ప్రత్యుత్పత్తి జరిగి అనేక విషజీవాంశువులు కణముల నుంచి విడుదలవుతాయి. ఆక్రమించబడిన కణములు విధ్వంసము పొందుతాయి.

వ్యాపకజ్వర లక్షణములు :

స్వల్ప తీవ్రత గల వారిలో ఏ లక్షణములు కనిపించకపోవచ్చును. వ్యాధి సోకిన వారిలో ఒంటినొప్పులు కండరముల పీకు, శరీరమంతా నలత , గొంతునొప్పి , ముక్కుకారుట, జ్వరము , వణుకు , తలనొప్పి , దగ్గు , కలుగుతాయి. ఈ లక్షణములు రెండు దినముల నుంచి వారము వఱకు ఉండి క్రమేణ రోగులు కోలుకుంటారు. పిల్లలలో వాంతులు , విరేచనములు కలుగవచ్చు. ముక్కు కారుట కొంత ఉన్నా సాధారణ జలుబులో వలె ఎక్కువగా ఉండదు. సాధారణ జలుబు చేసిన వారిలో జ్వరము ఎక్కువగా ఉండదు. ఫ్లూ కలిగిన వారిలో ఒంటినొప్పులు , జ్వరము ఎక్కువగా ఉంటాయి.

వ్యాధినిరోధకశక్తి తక్కువయిన వారిలోను , వ్యాధితీవ్రముగా నున్నవారిలోను వ్యాపకజ్వరములో ఊపిరితిత్తుల తాపము ( Pneumonitis ) విషజీవాంశువుల వలన కాని , ఆ పిమ్మట దాడి సలిపే సూక్ష్మాంగజీవుల ( bacteria ) వలన , లేక రెండిటి వలన కాని కలుగ వచ్చును. విషజీవాంశువుల వలన కలిగే ప్రాథమిక పుపుసతాపములో ( Primary pneumonia) రోగులు త్వరగా కోలుకోక జ్వరము కొనసాగి, పొడి దగ్గు , లేక తక్కువ కఫముతో దగ్గు , ఆయాసము కలుగుతాయి.

సూక్ష్మజీవుల వలన ఊపిరితిత్తుల తాపము కలిగిన వారిలో ( Secondary bacterial pneumonia ) ముందు జ్వరము తగ్గినా మళ్ళీ జ్వరము , దగ్గు పుంజుకుంటాయి. వీరిలో కఫము ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఆయాసము కూడా కలుగవచ్చును. స్ట్రెప్టోకోకస్ న్యుమోనియా ( Streptococcus Pneumoniae ), స్టాఫిలోకోకస్ ఆరియస్ ( Staphylococcus Aureus ) , హీమోఫిలస్ ఇన్ ఫ్లుయెంజా ( Haemophilus Influenzae ) సూక్షాంగజీవుల వలన తఱచు ఈ ఊపిరితిత్తుల తాపము ఉపద్రవముగా సంక్రమిస్తుంది . ఊపిరితిత్తుల తాపము ఎక్స్ రే చిత్రములలో ప్రస్ఫుటముగా కనిపిస్తుంది.

ఊపిరితిత్తుల తాపము తీవ్రతరమయితే శ్వాసవైఫల్యము ( respiratory failure) కూడా కలిగే ప్రమాదము గలదు.

వ్యాధిగ్రస్థులలో క్రొత్త విషజీవంశువుల ప్రత్యుత్పత్తి కలిగినపుడు వాటి జన్యుపదార్థము
( genome ) లో మార్పులు ( mutations) స్వల్పముగానో ( viral drift ) , ఎక్కువగానో జరిగినపుడు
( viral shift ) వ్యాపకజ్వరముల తీవ్రత అధికము కావచ్చును, వాటి ఉగ్రత అధికమయి వ్యాధి అధికసంఖ్యాకులకు సోకి త్వరగా వ్యాపించవచ్చును.

వ్యాధి నిర్ణయము :

వ్యాపకజ్వరములు ప్రబలముగా నున్నపుడు వ్యాధి లక్షణముల బట్టి వ్యాధిని నిర్ణయించవచ్చును. జ్వరము , దగ్గు ఎక్కువగా ఉండి ముక్కు కారుట తక్కువగా ఉంటే వ్యాపకజ్వరము ( influenza ) అయే అవకాశములు హెచ్చు. ముక్కు , గొంతుకల నుంచి పత్తిపుల్లతో సేకరించిన శ్లేష్మమును ప్రతిరక్షకజనకములకు ( antigens ) పరీక్షించి వ్యాధిని నిర్ణయించవచ్చును. polymerase Chain Reaction తో ప్రతిరక్షకజనకము లుత్పత్తి చేసి జన్యుపదార్థములను కనుగొనవచ్చును. ప్రతిరక్షకములను direct fluorescent antibody test తో కనుగొనవచ్చును. శ్లేష్మములోని విషజీవాంశువులను వృద్ధిచేసి
( culture ) వ్యాధిని నిర్ణయించ వచ్చును.

వ్యాధి చికిత్స :

వ్యాపక జ్వరాలు ఉన్నవారిలో చాలామందికి ఉపశమన చికిత్సలు సరిపోవచ్చును. ఎసిటెమైనోఫిన్ , పారాసిటమాల్ జ్వరమునకు తలనొప్పికి వాడవచ్చును. పిల్లలలో ఏస్పిరిన్ రేయీస్సిండ్రోమ్ ( Reye’s Syndrome) కలిగించవచ్చు, కాబట్టి ఏస్పిరిన్ వాడరాదు. తగినంతగా ద్రవపదార్థములు , ఆహారము విశ్రాంతి సమకూర్చాలి. వీరు మద్యము సేవించరాదు. పొగత్రాగుట మంచిది కాదు. వ్యాధి తీవ్రత వీటి వలన పెరుగుతుంది.

మందులు :

న్యూరమిడినేజ్ నిరోధకములు ( Neuramidinase inhibitors ) : ఇవి విషజీవాంశువుల పొరపై గల న్యురమిడినేజ్ అనే జీవోత్ప్రేరకమునకు ( enzyme ) అవరోధము కలగించి విషజీవాంశువుల విడుదలను నిరోధిస్తాయి. ఓసెల్టమివీర్ ( Oseltamivir -( Tamiflu ) వయోజనులలో 75 మి.గ్రాలు దినమునకు రెండు పర్యాయములు , జెనమివీర్ ( Zanamivir ( Relenza ) వయోజనులలో 10 మి.గ్రా లు పీల్పువుగా దినమునకు రెండు సారులు 5 దినములు వ్యాధి చికిత్సకు , నివారణకు కూడా వాడవచ్చు.

ఎమాంటడిన్ ( Amantadine ) ఇన్ ఫ్లుయెంజా ఏ కి వాడవచ్చు. ఈ ఔషధములను వ్యాధి కలిగిన 24 - 48 గంటలలో మొదలుపెడితే ప్రయోజనము ఎక్కువ.

సూక్ష్మాంగజీవుల విపక్షక ఔషధములు ( antibiotics) ఫ్లూ జ్వరము తర్వాత సూక్షాంగజీవులు ( bacteria) వలన కలిగే ఊపిరితిత్తుల తాపము ( Pneumonia) నకు , శ్వాసనాళిక పుపుసనాళికల తాపమునకు ( Bronchitis) ఉపయోగిస్తారు. విషాంశువులపై వాటి ప్రభావము శూన్యము.

వ్యాధితీవ్రముగా నున్నవారికి వైద్యాలయములలో చికిత్స లందించాలి.

వ్యాపక జ్వరముల నివారణ :

ఇన్ఫ్లుయెంజా నివారణకు టీకాలు లభ్యము. 6 మాసములు నుంచి 18 సంవత్సరముల వారు , 50 సంవత్సరములు నిండిన వారు, ఫ్లూ కాలములో గర్భిణీస్త్రీలు , ఫ్లూ కాలములో గర్భము దాల్చబోయే స్త్రీలు , ఉబ్బస , మధుమేహము , శ్వాసకోశపు వ్యాధులు , హృద్రోగములు వంటి ఇతర వ్యాధులున్న వారు , ఆరోగ్యవిధులలో పనిచేసేవారు టీకాలు వేసుకొనుట మేలు.

వ్యాపక జ్వరాలున్నవారికి దూరముగా ఉండుట , స్పర్శ , కరచాలనాదులను వీలయినంతగా పాటించక పోవుట వలన , నోరు ముక్కులపై కప్పులను ( masks ) ధరించుట వలన , చేతులను తఱచు కడుక్కొనుట వలన, శుభ్రము చేసుకొనుట వలన , నోరు , ముక్కు ,కనులు , ముఖములపై చేతులను చేర్చకపోవుట వలన వ్యాపక జ్వరములను కొంతవఱకు నివారించ గలుగుతాము.

దగ్గు , తుమ్ములున్న వారు మోచేతిని గాని జేబురుమాలుని కాని నోటికి , ముక్కుకి అడ్డుపెట్టుకొని దగ్గుట, తుమ్ముట చేస్తే తుంపరలను వ్యాప్తి చేయరు.

( ఉపయుక్తమనుకుంటే నిరభ్యంతరముగా పంచుకొనవచ్చును )