అధిక భారము ; స్థూలకాయము ( Overweight; Obesity )

అధిక భారము ; స్థూలకాయము
( Overweight; Obesity )

డా. గన్నవరపు నరసింహమూర్తి

గత నాలుగు దశాబ్దములుగా ప్రపంచ మంతటా ప్రజలలో అధిక భారము , స్థూలకాయములు బాహుళ్యముగా వ్యాప్తి చెందుతున్నాయి. ఆహారపదార్థములు విరివిగా లభ్యమవుట, వ్యాయామము తగ్గుట, వాహనాల వాడుక హెచ్చి నడకలు తగ్గుట, దానికి కారణములు. అధిక భారము , స్థూలకాయములు అనారోగ్యమునకు దారితీస్తాయి.

ఒక వ్యక్తి బరువు ఎక్కువో , కాదో , స్థూలకాయమున్నదో , లేదో తెలుసుకొనుటకు భారసూచిక ( Body Mass Index BMI ) తోడ్పడుతుంది. ఒక వ్యక్తి కిలోగ్రాముల భారమును ఆ వ్యక్తి యొక్క మీటర్ల ఎత్తు వర్గముతో భాగిస్తే ( Weight in kilograms/ Square of height in meters. kg/m2 ) ఆ వ్యక్తి భార సూచిక తెలుస్తుంది.

భారసూచిక 18.5 కంటె తక్కువ ఉంటే భారహీనతగా ( Under weight ) పరిగణిస్తారు.

18.5 నుంచి 25 లోపల ఉంటే అది సామాన్య భారము

25 నుంచి 30 లోపల ఉంటే అది అధిక భారము ( Over weight)

భారసూచిక 30 పైన ఉంటే స్థూలకాయముగా పరిగణిస్తారు. ( Obesity)

స్థూలకాయులను మరల మూడు తరగతులుగా విభజించ వచ్చును

భారసూచిక 30- 35 వరకు ఉంటే ప్రథమవర్గము గాను

35 నుంచి 40 వరకు ద్వితీయ వర్గము గాను

40 పైన ఉంటే తృతీయ వర్గములోను చేరుస్తారు.

భారసూచిక శరీరపు కొవ్వుని సూచించదు కాని శరీరములో ఉన్న కొవ్వుతో అన్యోన్య సంబంధము కలిగి ఉంటుంది. హెచ్చు భారసూచిక అనారోగ్యమును తెలుపదు కాని అనారోగ్యములకు దారి తీస్తుంది. శరీరపు బరువును కోశాగారములో ధనముతో పోలుస్తే అర్థము చేసుకొనుట తేలిక అవుతుంది. కోశాగారములో ఎంత ధనమును చేరుస్తే ధనమంతగా పెరుగుతుంది. ఎంత ఖర్చు పెడితే అంత క్షీణిస్తుంది. ఎక్కువ డబ్బు చేర్చి తక్కువ ఖర్చు పెడితే ధనము పెరుగుతుంది. ఎక్కువ ఖర్చు పెట్టి తక్కువ చేరుస్తే ధనము తగ్గుతుంది. తిని , త్రాగే కాలరీలు ( కాలరీ వివరణ క్రింద తెలియజేయబడింది ) , ఖర్చయే కాలరీల కంటె హెచ్చయితే బరువు పెరుగుతారు . దేహము గ్రహించే కాలరీలు తగ్గి ఖర్చు చేసే కాలరీలు పెరుగుతే బరువు తగ్గుతారు. అధిక భారము కలవారిలో జీవవ్యాపారము ( Metabolism) మందముగా ఉంటుంది, వారు తక్కువ తిన్నా బరువు పెరుగుతారన్నది వాస్తవము కాదు. శరీరపు బరువెక్కువగా ఉండుట వలన నిజానికి వారి నిత్య జీవవ్యాపారమునకు ఎక్కువ కాలరీలే ఖర్చవుతాయి. హృదయము , ఊపిరితిత్తులు, కాలేయము, మూత్రపిండముల వంటి ముఖ్యావయాలపై పనిభారము వీరిలో హెచ్చు .

ఆహారపదార్థాలను అవి యివ్వగలిగే శక్తిని బట్టి కాలరీలలో కొలుస్తారు. ఒక గ్రాము నీటి ఉష్ణోగ్రతను వాతావరణ పీడనము వద్ద ఒక సెంటీగ్రేడు డిగ్రీ పెంచుటకు కావలసిన శక్తిని ఒక కాలరీగా పరిగణిస్తారు. ఆహారపదార్థాల విషయములో శక్తిని కిలో కాలరీలలో ( 1 కిలో కాలరీ = 1000 కాలరీలు ) వ్యక్త పరుస్తారు. వాడుకలో కాలరీలన్నా వాస్తవానికి అవి కిలోకాలరీలుగా అర్థము చేసుకోవాలి.
ఓక గ్రాము కొవ్వుపదార్థాలలో సుమారు 9 కాలరీల ( కిలో కాలరీలు ) శక్తి నిగూఢమై ఉంటుంది. ఓక గ్రాము పిండిపదార్థాలు , మాంసకృత్తులలో సుమారు 4( కిలో ) కాలరీలు ఉంటాయి. దైనందిక అవసరాలకు మించి తీసుకొన్న ఆహారపదార్థాలు శరీరపు పెరుగుదలకు , బరువు పెరుగుటకు తోడ్పడుతాయి. ఆహార వినియోగము పెరిగి చేసే వ్యాయామము తగ్గుతే బరువు హెచ్చుతాము. ఆహార వినియోగము , జీవన వ్యాపారము + వ్యాయామపు అవసరాల కంటె తక్కువయితే బరువు తగ్గుతాము. అవసరాలకు ఆహారము సరి అయితే బరువు స్థిరముగా ఉంటుంది.

అధికభారము స్థూలకాయములకు కారణాలు :

పాతదినములలో ధనవంతులయిన కొద్ది మందిలో అధికభారము కనిపించేది. నవీన కాలములో ఆహార విప్లవము వలన ఆహారపదార్థాల ఉత్పత్తి పెరిగి అవి విరివిగా లభ్య మవుతున్నాయి. చిల్లర తిళ్ళ దుకాణాలు ఎక్కువయ్యాయి. చక్కెర సహిత శీతల పానీయాలు, చక్కెర సహిత ఫలరసాల వాడుక పెరిగింది. వేడుకలు పెరిగి శక్తిసాంద్రవంతమైన ( Energy rich foods ) తీపి వస్తువులు, పానీయాలు, సారాయి, మిగిలిన చిరుతిళ్ళ వినియోగము అన్ని సమాజాలలోను పెరిగింది. భోజనము హెచ్చయితే జీర్ణాశయము సాగుతూ పరిమాణము పెరిగి వారిలో ఆకలి కూడా పెరుగుతుంది. చక్కెర సహిత పానీయాలు, పదార్థాలు సేవిస్తే వారిలో ఇన్సులిన్ విడుదలయి దాని ప్రభావము వలన రక్తములో చక్కెర తగ్గగానే వారికి నీరసము ఆకలి పెరుగుతాయి. ఈ విషచక్రము అలా కొనసాగుతుంది.

సమాజములలో మార్పుల వలన వాహనాలు పెరిగి పిల్లలు పాఠశాలలకు నడిచి వెళ్ళరు. పెద్దలు ఉద్యోగాలకు నడిచి వెళ్ళరు. దూరదర్శినులు, గణన యంత్రాలు, చరవాణుల వాడుక హెచ్చి పిల్లలు , పెద్దలు క్రీడలకు, వ్యాయామములకు వెచ్చించే కాలము తగ్గిపోయింది.పాఠశాలలలో క్రీడలకు, వ్యాయామములకు ప్రోత్సాహము తగ్గింది.

జన్యు కారణాలు :

పరిసరాలు, జీవనశైలులలో మార్పులకు వేఱు వేఱు వ్యక్తులు వేఱు వేఱుగా స్పందిస్తారు. జడత్వము, వ్యాయామపు కొఱత , అధికాహార వినియోగములు కొందఱిలో ఎక్కువగా ఉంటాయి . వాటికి జన్యువులు కారణము కావచ్చును.

కేవలము జన్యు కారణముల వలనే సంక్రమించే స్థూలకాయములు చాలా అరుదు. చాలామందిలో స్థూలకాయములకు వివిధ కారణాలు, పెక్కు జన్యువులు కారణ మవుతాయి. కొన్ని కుటుంబాలలో ఎక్కువ బరువు , స్థూలకాయములు సంభవించినా దానికి వారి జీవనశైలి, పరిసరాల ప్రాబల్యమే ప్రధాన కారణము. జీవనశైలులలో మార్పుల వలన వారు స్థూలకాయములను నిరోధించ వచ్చును.

రుగ్మతలు :
కుషింగ్ సిండ్రోము( Cushing Syndrome) , పాలీ సిస్టిక్ ఓవరీలు( Polycystic Ovaries) , మానసిక వ్యాధులు అధిక భారమును కలిగిస్తాయి

ఔషధములు :
కుంగువ్యాధులు, యితర మానసికవ్యాధులకు వాడే( Atypical antipsychotics ) మందులు, ఎడ్రినల్ కార్టికో ష్టీరాయిడులు ( Adrenal Corticosteroids) , మధుమేహవ్యాధి మందులు, గర్భనిరోధక ఔషధములు, కొన్ని మూర్ఛ మందులు బరువు పెరుగుటకు తోడ్పడ వచ్చును. ఆకలి ఎక్కువయి ఎక్కువగా భుజించుట దానికి కారణము.

స్థూలకాయము వలన పరిణామములు :

అధిక భారము, స్థూలకాయము కొన్ని రుగ్మతలకు దారి తీస్తాయి. ఎక్కువ బరువున్న వారిలో అధిక రక్తపీడనము కలిగే అవకాశా లెక్కువ. మధుమేహవ్యాధి , అల్పసాంద్రపు కొలెష్టరా లెక్కువగుట
( Low density lipoproteins ), అధికసాంద్రపు కొలెష్టరాలు ( High density lipoproteins) తక్కువగుట, ట్రైగ్లిసెరైడులు ఎక్కువ అవుట ఎక్కువగా సంభవిస్తాయి. హృద్రోగములు , హృద్ధమనుల వ్యాధులు( Coronary artery disease), మస్థిష్కవిఘాతములు ( Cerebro vascular accidents), పిత్తాశయవ్యాధులు ( Gall bladder diseases) , కీళ్ళవాతములు ( ముఖ్యముగా మోకాళ్ళ నొప్పులు, తుంటిసంధుల నొప్పులు ), ఒళ్ళునొప్పులు ఎక్కువగా సంభవిస్తాయి. కాలేయములో కొవ్వు చేరి కాలేయపు కొవ్వు వ్యాధి ( Fatty Liver disease) సంభవిస్తుంది. స్థూలకాయులలో ఆమ్ల తిరోగమనము ( Acid Reflux ) ఎక్కువ. మూత్రపిండ వైఫల్యములు, కుంగుదల వంటి మానసికవ్యాధులు వీరిలో ఎక్కువ. జడత్వము, నిశ్చలత్వము, మందకోడితనము ఎక్కువయి జీవన రీతు లసంపూర్ణముగా ఉంటాయి. కొన్ని కర్కట వ్రణములు ( Cancers )( పెద్దప్రేవులు, కాలేయపు , పిత్తాశయపు, మూత్రపిండాల కర్కట వ్రణములు, స్త్రీలలో రొమ్ము, బిడ్డసంచీ కర్కటవ్రణములు ) కూడా స్థూలకాయులలో ఎక్కువగా కలుగుతాయి. వీరిలో నిద్రావరోధిత శ్వాసభంగములు ( Obstructive Sleep Apnea ) ఎక్కువగా కలుగుతాయి.
తామర ( Intertrigo ), సూక్ష్మాంగజీవులు కలిగించే వాపులు, పుళ్ళు ( Boils) వంటి చర్మవ్యాధులు కూడా అధిక భారగ్రస్తులలో ఎక్కువ.

ఫైన పేర్కొన్న వివిధ కారణాల వలన అధికభారగ్రస్తులు , స్థూలకాయులలో ఆయుః ప్రమాణము తగ్గుతుంది.

స్థూలకాయము , అధికభారములకు నివారణ మార్గములు:

తక్కువ ఆహారము తక్కువ కాలరీలను గ్రహించుట వలన, వ్యాయామముతో ఎక్కువ కాలరీలను ఖర్చు పెట్టుట వలన బరువు తగ్గుతారు. కాలరీలు భక్ష్య, భోజ్య, లేహ్య, చోష్య , పానీయాల ద్వారా దేహానికి చేరుతాయి. చక్కెరతో కూడిన శీతల పానీయాలు, చక్కెర, వెన్న, నేతులతో కూడిన చిల్లర తిళ్ళు వలన , తఱచు వివిధ రకాల తిళ్ళు తినడము వలన , అధిక మోతాదులలో భోజనాలు భుజించుట వలన కాలరీలు ఎక్కువగా గ్రహించడము జరుగుతుంది. దేహము ఖర్చు పెట్టని కాలరీలు ఏ రూపములో వెళ్ళినా చివరకు కొవ్వుగా దేహములో నిలువ ఉంటాయి.
అందువలన ఊబకాయము తగ్గాలంటే చక్కెర సహిత శీతలపానీయాలు మాని మంచినీటి వాడుకను పెంచుకోవాలి. కొవ్వులు, చక్కెర , పిండిపదార్థాలతో సహా తీసుకొనే కాలరీలు మితపరచుకోవాలి. ఆరోగ్యానికి తోడ్పడే ఫలాలు. ఆకుకూరలు, కూరగాయలు, పీచుపదార్థములు, చిక్కుళ్ళు, పప్పులు పూర్ణధాన్యములు ( Whole grains ) వినియోగించుకొని సంస్కరణధాన్యాల వినియోగము తగ్గించుకోవాలి. కొవ్వుతో కూడిన మాంసము బదులు చిక్కినమాంసాలను ( Lean meats ) వినియోగించుకోవాలి. తిని, త్రాగే మొత్తపు కాలరీలను పరిమితము చేసుకోవాలి. సారాయి వాడుకను మితపరచుకోవాలి.

జీవనశైలిని మార్చుకొని నడక, వ్యాయామము, యోగా, క్రీడలద్వారా శరీరములో నిలువ యున్న కాలరీలను కరిగించి ఖర్చు చెయ్యాలి. వీలయినంతగా వాహనముల వాడుకను తగ్గించుకోవాలి. బయట నడచుట కవకాశము లేనియెడల వ్యాయామ సాధనములను యింట్లోనే వినియోగించుకోవాలి. దండీలు, బస్కీలు, యోగా, మొదలైన ప్రక్రియలతో స్వంత కండరముల కెదురుగా కసరత్తులు చేసుకొనవచ్చును. ఒంటరిగా వ్యాయామము చేసుకోలేనివారు సమూహములుగా చేసుకోవాలి. దీర్ఘకాలిక ప్రణాలికలతో , క్రమశిక్షణతో బరువు తగ్గగలరు.

ఔషధములు :

ఆకలిని తగ్గించుటకు బరువు తగ్గుటకు కొన్ని మందులున్నాయి . వాడుకలో ఉన్న మందులు ఆర్లిస్టాట్ ( Orlistat ) , లార్కసెరిన్ ( Lorcaserin ) లిరగ్లూటైడ్ ( Liraglutide ) ఫెంటెరమిన్ / టోపిరమేట్, ( Phentermine/ Topiramate నల్ ట్రెక్సోన్ / బూప్రోపియన్ ( Naltrexone / Bupropion) లు . ఆర్లిస్టాట్ కొవ్వుపదార్థాల జీర్ణము నరికడుతుంది. కొవ్వుపదార్థాలు భుజించినపుడు అవి జీర్ణము కాక విసర్జింపబడుతాయి. ఔషధాల వలన విపరీతఫలితాలు కలిగే అవకాశమున్నది. ఈ మందుల వలన దీర్ఘకాలిక ప్రయోజనము , దీర్ఘకాలము వాడుట వలన కలిగే నష్టముల వివరాలు పూర్తిగా తెలియవు.

శస్త్రచికిత్సలు ;

బరువు విపరీతమైనప్పుడు ఎక్కువ బరువు వలన హృద్రోగములు, మధుమేహము యితర రుగ్మత లున్నప్పుడు బరువు తగ్గించుటకు శస్త్రచికిత్సలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

జఠర బంధన చికిత్స ( Laparoscopic Gastric Banding) :

భారసూచిక 40 దాటిన వారికి, లేక 35- 40 లో ఉండి హృద్రోగము, అదుపు కాని మధుమేహవ్యాధి ఉన్నవారికి మితాహార వ్యాయామ చికిత్సలు విఫలమైనప్పుడు జఠరబంధన చికిత్స లవసరము పడవచ్చును. ఉదరాంతరదర్శనము ద్వారా( Laparoscopy ) జీర్ణాశయము (Stomach) చుట్టూ వ్యాకోచింపగల పట్టీ నమర్చి జీర్ణాశయమును రెండు తిత్తులుగా విభజించుట వలన పై భాగపు తిత్తి కొద్ది ఆహారముతోనే నిండి ఆకలి తీరుతుంది. జఠరము, ఆంత్రములు ఉండుట వలన విటమినులు ఖనిజలవణముల గ్రహణమునకు అంతరాయము కలుగదు. జఠరబంధనపు పరిమాణమును మార్చుతూ జీర్ణాశయపు తిత్తుల పరిమాణములు మార్చవచ్చును.

జఠర ఛేదన ( Gastric Resection) శస్త్రచికిత్సలో, జీర్ణాశయములో చాలా భాగమును తొలగిస్తారు. జఠరములో చిన్న తిత్తినే ఉంచి దానిని ఆంత్రములకు జతపరుస్తారు. ( Partial Gastrectomy with Gastro jejunal anastomoses). లేక నిలువుగా చాలా భాగమును తొలగించి ( Vertical Gastric resection) నాళ పరిమాణములో కొంత భాగమునే అట్టేబెట్ట వచ్చును. ఈ చికిత్సలు పొందిన వారికి విటమినులు, ఖనిజలవణములను సమకూర్చాలి. ఆంత్రములలో కొంత భాగమును తొలగించే శస్త్ర చికిత్సలు అరుదయిపోయాయి.

కడుపు బుడగ ( Gastric Balloon ) ; తాత్కాలికముగా జీర్ణాశయములో వ్యాకోచింపగలిగే బుడగను అంతర్దర్శిని ( Endoscope ) ద్వారా నిలిపి ఆరు మాసములలో తొలగించి ఆకలి తగ్గించి బరువును తగ్గింప వచ్చును.

అధికభారపు లక్షణాలు పిన్నవయస్సులోనే పొడచూపుతాయి కనుక తల్లిదండ్రులు పూనుకొని పిల్లలను ఆరోగ్యకరమైన మితాహారములో ఉంచి, వారికి తగిన వ్యాయామము, క్రీడలు సమకూర్చి శ్రద్ధ వహిస్తే చాలా వఱకు అధికభారములను, స్థూలకాయములను నివారింపగలుగుతాము.

ఉపయుక్త మనుకుంటే నిరభ్యంతరముగా పంచుకొనండి.